การเรียนรู้จิตวิทยา เมื่อเกิดอัคคีภัยอยู่ในหลักสูตรของการอบรมดับเพลิงขั้นต้นที่ผู้เข้ารับการอบรมจำเป็นต้องเรียนรู้และศึกษาเพื่อให้เกิดความเข้าใจเป็นการเรียนรู้การป้องกันและระงับอัคคีภัย เมื่อประสบเหตุเพลิงไหม้ต้องมีสติ ไม่ตื่นตระหนกตกใจสามารถควบคุมและโต้ตอบสถานการณ์ได้อย่างรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นการดับเพลิงหรือการอพยพหนีไฟก็ตาม

เป็นเรื่องปกติที่มนุษย์เราเมื่อเผชิญกับสิ่งอันตรายจะเกิดอาการตื่นตระหนกตก ใจกลัวความตาย เป็นสัญชาตญาณธรรมชาติของมนุษย์ทุกคน ไม่ใช่เรื่องแปลก ซึ่งจะพยายามดิ้นรนหรือใช้วิธีการหนีให้เร็วที่สุด เมื่อมีภัยอันตรายต่างๆ หรือมีสิ่งกระตุ้นต่างๆ ที่มีผลกระทบต่อจิตใจของผู้อยู่ในเหตุการณ์

การอบรมดับเพลิงขั้นต้น หลักสูตรที่มีความสำคัญอย่างมาก หลายครั้งที่พบว่าเมื่อเกิดเหตุสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น เกิดเหตุไฟไหม้ในสถานประกอบกิจการ โรงงานหรืออาคารสำนักงานต่างๆ พนักงานไม่สามารถควบคุมเพลิงได้ตั้งแต่แรก จึงทำให้ไฟเกิดการขยายตัวรวดเร็วจนยากเกินกว่าจะควบคุมได้ จากเหตุการณ์เล็กน้อยกลายเป็นเหตุการณ์ที่รุนแรง นำมาซึ่งการสูญเสียทั้งร่างกาย ชีวิตและทรัพย์สิน กฎหมายด้านความปลอดภัยในประเทศไทยจึงได้เล็งเห็นถึงความสำคัญ กำหนดให้มีการจัดอบรมความปลอดภัย อบรมดับเพลิงขั้นต้น เพื่อให้ผู้ปฏิบัติงานได้เรียนรู้และเข้าใจสามารถควบคุมเพลิงได้อย่างถูกวิธีสามารถโต้ตอบเหตุไฟไหม้ต่างๆ ไม่ให้ลุกลามบานปลายได้ รวมถึงสามารถใช้อุปกรณ์ดับเพลิงได้อย่างถูกต้องและปลอดภัยด้วย

จิตวิทยาเมื่อเกิดอัคคีภัย ผู้เข้ารับการอบรมจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับอาการตื่นตระหนกตกใจ เสียง ที่มีส่วนกระตุ้นให้เกิดความกลัวกลิ่น ควัน อุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลง เมื่อเรียนรู้ก็จะเกิดความเข้าใจตนเอง เข้าใจภาวะคนรอบข้างสามารถรับมือกับเหตุการณ์ที่เลวร้ายได้ สิ่งที่จะทำให้สามารถตอบสนองหรือรับรู้เหตุการณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพก็คือ การเรียนรู้ การเตือนภัย การวางแผนรับมือกับสถานการณ์ การสื่อสารและการคมนาคม รวมถึงเรื่องของขวัญและกำลังใจด้วยเช่นเดียวกัน

การอบรมดับเพลิงขั้นต้น ไม่ได้มีเพียงแค่หลักสูตรจิตวิทยาเมื่อเกิดอัคคีภัย แต่ยังมีหลายๆ หัวข้อวิชาที่ต้องเรียนรู้ด้วย เช่น ทฤษฎีการเกิดเพลิงไหม้ การแบ่งประเภทเพลิงและการดับเพลิงประเภทต่างๆ เครื่องมือดับเพลิงชนิดต่างๆ การป้องกันแหล่งกำเนิดการติดไฟ การวางแผนป้องกันและระงับอัคคีภัย การใช้อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคล การจัดระบบป้องกันและระงับอัคคีภัย การประยุกต์ใช้ระบบและอุปกรณ์ที่มีอยู่ในสถานประกอบการ หลักสูตรเหล่านี้ก็มีความสำคัญเช่นเดียวกัน

การอบรมดับเพลิงขั้นต้นเหมาะกับองค์กรแบบไหนหรือเหมาะกับใคร หลักสูตรนี้เหมาะสำหรับนายจ้างและลูกจ้างทุกกลุ่มธุรกิจที่ต้องปฏิบัติงานในอาคาร สำนักงาน โรงงานอุตสาหกรรมไปจนถึงห้างสรรพสินค้าที่มีลูกจ้างตั้งแต่ 10 คนขึ้นไปนายจ้างควรจัดให้มีการอบรมระบบป้องกันและระงับอัคคีภัยไม่น้อยกว่า 40% ของแต่ละหน่วยงานเพื่อให้ตรงตามกระทรวงกำหนดมาตรฐานการป้องกันและระงับอัคคีภัย พ.ศ. 2555 ที่ได้กำหนดไว้